Gepubliceerd in El Pais, 22 Februari 2020.
Veel mensen ervaren dagelijks continue stress. Steeds meer mensen raken uitgeput en vallen uit. Ze hebben een burn-out. Hoe lossen we dit groeiende probleem op?
Het woordenboek definieert burn-out als: “toestand van geestelijke uitputting ten gevolge van langdurige stress”. Langdurige stress ontstaat bijvoorbeeld in ons werk. Door een gebrek aan autonomie en waardering ervaren mensen een leeg gevoel. Bij steeds meer gestandaardiseerde werkzaamheden is sprake van een stijgende prestatiedruk. Het werk is nooit af en door de technologische ontwikkelingen is het eenvoudig om in onze vrije tijd door te werken. Bovendien is onze toekomst vaak onzeker door tijdelijke arbeidscontracten.
Veel managers danken hun positie aan opleiding of werkervaring. Het talent ontbreekt echter vaak om medewerkers op zo’n manier aan te sturen dat zij, gebruikmakend van hun sterke punten, optimaal presteren. In plaats daarvan wordt zonder overleg gedelegeerd en worden medewerkers beoordeeld op hun nog te ontwikkelen minder goede punten. Hier ligt een grote verantwoordelijkheid voor werkgevers.
Zijn werkomstandigheden altijd de hoofdoorzaak van een burn-out? Zeker niet. Ook privé kunnen we stress ervaren. Denk aan relatieproblemen, zorg voor hulpbehoevende ouders of kinderen, het huishouden en armoede.
Mensen in armoede kunnen door gebrek aan controle over hun leven ook aan burn-out lijden. In de kern is het probleem ook hier geestelijke uitputting door langdurig gebrek aan autonomie, door toekomstonzekerheid en continue prestatiedruk (overleven). Geestelijke uitputting wordt dus veroorzaakt doordat werk of privé, of een combinatie daarvan, langdurig te hoge eisen stelt.
Persoonlijke overtuigingen zijn mede bepalend of iemand uitgeput raakt. Zo hoorde ik een vriendin met burn-out klachten pas zeggen dat haar werk haar leven is. Steeds meer mensen ontlenen hun identiteit aan hun werk. De Nederlandse schrijfster en filosofe Joke J. Hermsen schreef in 2009 in haar boek ‘ Stil de Tijd’: “ Leegte, rust en nietsdoen zijn geen inspiratiebronnen meer, maar angstaanjagende voorboden van een tot mislukking gedoemd bestaan in de marges van de maatschappij”. Hier ligt een grote persoonlijke verantwoordelijkheid.
In het onderwijs zou er meer aandacht moeten worden besteed aan persoonlijke financiën. Daarnaast verdient armoedebestrijding meer aandacht. Armoede is vaak niet goed zichtbaar en de overtuiging bij een deel van de welvarende bevolking dat armoede door eigen schuld ontstaat, helpt niet mee. Laat armoedebestrijding niet over aan een enkele ambtenaar en een handjevol vrijwilligers!
Vakbond CNV in Nederland heeft voorgesteld om de werkweek te verkorten tot 30 uur in 4 dagen. De jaarlijkse economische schade van burn-out in Nederland wordt berekend op € 2,8 miljard. Een betere balans tussen werk, privé en zorg leidt tot fittere en gezondere werknemers. Dat bespaart de samenleving miljarden aan zorgkosten is de verwachting. Hier ligt een grote verantwoordelijkheid voor de overheid.
Geef als eerste een reactie